Gelir ve Yaşam Beklentisi Araştırması ile birlikte 2022 yılında “Yaşam Kalitesi Modülü” adlı özel bir çalışma modül olarak hayata geçirilmiştir. Avrupa Birliği ülkeleri ile aynı dönemde hayata geçirilen modülün amacı, hanelerdeki 15 yaş ve üzeri tüm bireylerin sosyal bahislerden memnuniyet düzeylerinin ve sosyal aktivitelere katılım düzeylerinin belirlenmesidir.
Son yıllarda yoksulluğun yanı sıra sosyal dışlanma kavramının da değer kazanmasıyla birlikte yoksulluğun ya da sosyal dışlanmanın bir göstergesi olan “AROPE” üretilmeye başlanmıştır. AROPE göstergesi, Eurostat tarafından Avrupa 2020 hedeflerinin bir parçası olarak ilk kez önerilen bir göstergedir. Göreceli olarak yoksulluk, maddi ve sosyal yoksunluk içinde olan veya iş yoğunluğunun çok düşük olduğu hanelerde yaşayan bireyler “yoksul veya sosyal olarak dışlanmış” olarak tanımlanmaktadır.
Bireyler kişisel çıkarlarından en çok tanıdıkları kişilerle tatmin olurlar.
Bireylerin yaşadığı hane halkının mevcut mali durumundan; aile, arkadaşlar, komşular, meslektaşlar gibi tanıdıkları, vakit geçirdikleri kişilerle kişisel ilgi alanlarından; Hobileri, boş zaman aktiviteleri, iş dışındaki aktiviteler gibi yapmaktan hoşlandığı aktivitelere ayırdığı zamandan memnuniyet yüzdesi belirlenirken mutlu olmayanlar için ‘0’, çok mutlu olanlar için ‘100’ alınarak ortalama bir maliyet hesaplanıyor.
Hane halkının maddi durumundan memnuniyet ortalama yüzde 46,9 iken, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyan bireylerde yüzde 36,9 oldu. Kişisel bağlantılardan ortalama memnuniyet yüzdesi tüm bireyler için %65,2, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyanlar için %60,2 olarak hesaplandı. Tüm bireyler için boş zaman etkinliklerine harcanan zamandan ortalama memnuniyet %47,4, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyan bireyler için %42,0 idi.
Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşımayan bireylerin %50,1’i sinema ile ilgilenmiyor.
Son 12 ayda 15 yaş ve üstü bireylerin %85,3’ü sinemaya, %93,7’si canlı gösterilere, %92,0’ı kültürel mekanlara ve %94,9’u canlı spor etkinliklerine gitmedi. Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşımayan bireylerin %50,1’i sinemaya gitmeme nedeni olarak ilgisizliği seçmiştir.
Sinemaya gitmeyen tüm bireylerin %11,0’i, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyanların ise %23,5’i maddi yetersizlik nedeniyle sinemaya gitmediğini belirtmiştir. Canlı yayına gitmeyenlerin yüzde 10,4’ü maddi yetersizliği tercih ederken, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olanların oranı yüzde 21,9 oldu. Kültürel yerleri ziyaret edemeyenlerin %10,3’ü maddi yetersizlik gerekçesini seçerken, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyanlarda bu oran %21,3 olarak hesaplandı.
Canlı spor etkinliklerine katılmayanların %7,9’u katılmama nedeni olarak maddi yetersizlik belirtirken, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyanların %17,0’ı canlı spor etkinliklerine katılmama nedeninin maddi yetersizlik olduğunu belirtmiştir. Tüm sosyal ve kültürel etkinliklere katılmama nedeni olarak gelir durumuna bakılmaksızın en çok “İlgi yok” nedeni seçilmiştir.
15 yaş ve üzeri bireylerin %69,0’unun hiç kitap okumadığı, %31,0’inin ise son 12 ayda en az bir kitap okuduğu görülmüştür. Yaş gruplarına göre kitap okuma oranlarına bakıldığında ise son 12 ayda en çok kitap okuyan yaş grubu %50,9 ile 15-24 yaş grubu oldu. En az kitap okuma oranı ise 65 yaş ve üstü bireylerde %14,1 olarak hesaplandı.
Arkadaşları veya akrabalarıyla hiç tanışmamış olanların çoğu yoksulluk riski altındadır.
Arkadaşları veya akrabalarıyla yüz yüze veya uzaktan hiç tanışmamış olanların çoğu, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altındaydı.
Akraba ve arkadaşlarıyla evde veya başka bir yerde vakit geçirme, birbirleriyle konuşma veya etkinlik (bir araya gelme) yapma sıklıkları incelendiğinde, her hafta %28,7’sinin akrabalarıyla, %37,3’ünün ise arkadaşlarıyla görüştükleri belirlendi. Kişilerin yakınlarıyla her hafta telefon, SMS ve internet (yüz yüze olmayan) aracılığıyla görüşme sıklığı en yüksek olan seçenek %40,9 ile yine her hafta %44,3 ile arkadaşlarla görüşme sıklığı en yüksek seçenek oldu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
